ساعات آموزشي مدارس باز هم آب رفت
مريم بابايي: ساعات آموزشي مدارس باز هم كاهش يافت؛ بعد از تعطيلي پنجشنبههاي مدارس، تعطيليهاي وقت و بيوقت به دليل آلودگي هوا، بارندگي، تعطيلات قبل و بعد از امتحانات، تعطيلات نوروز، روزهاي بين تعطيلي و... اينبار مسابقات جام جهاني فوتبال است كه ساعات آموزشي مدارس را باز هم كم ميكند تا همچنان با كمتر از 160 روز آموزشي پايينتر از ميانگين جهاني از لحاظ ساعات و روزهاي آموزشي قرارگيريم.
شش ميليون دانشآموز متوسطه امسال درگير برنامه فشرده درسي و امتحاني هستند كه به دليل مسابقات جام جهاني فوتبال قرار است زودتر از موعد هر سال برگزار شود. سال گذشته نيز درست در همين روزها بود كه انتخابات رياستجمهوري خردادماه امتحانات دانشگاهها را جلو انداخت تا دانشگاهها و خوابگاهها به دستور وزارت علوم وقت قبل از انتخابات تعطيل شده باشد. در آن روزها دانشجويان بايد جزوهها و كتابهاي تمام نشده را در يك برنامه فشرده كه حتي روزهاي جمعه را هم حساب كرده بود، امتحان ميدادند. امسال نيز اگرچه مسابقات جام جهاني كه قرار است 24-23 خرداد ماه شروع شود، تاريخ امتحانات دانشگاه را تغييري نداده اما آموزش و پرورش از چندي قبل اعلام كردهاند «براي اينكه امتحانات خرداد ماه با مسابقات جام جهاني تداخل نداشته باشد، امتحانات پاياني سال تحصيلي 93-92 را اواخر ارديبهشت ماه برگزار ميكنيم.»
مسوولان آموزش و پرورش ميگويند تنها چند روز تاريخ امتحانات را جلو انداختهايم و اين چند روز تاثير چنداني در كيفيت آموزش و فشردگي امتحانات ندارد اما از آنجايي كه مدارس معمولا از يك هفته قبل از امتحانات مطابق روال هر سال كلاسهاي درس را تعطيل ميكنند، با شروع امتحانات در 27 ارديبهشت تقريبا از 20 ارديبهشت كلاسي برگزار نميشود كه با احتساب دو روز تعطيل پنجشنبه و جمعه مدارس عملا از 18 ارديبهشت به حالت نيمه تعطيل در ميآيند. بنابراين با اين تصميم آموزش و پرورش مدارس عملا از اواسط ارديبهشت به بعد به حالت تعطيل و نيمه تعطيل در ميآيند تا در سال جديد كمتر از يك ماه مفيد كلاس درس برگزار كرده باشند. اين وضعيت در حالي است كه مقايسه روزها و ساعات آموزشي در ايران در مقايسه با ساير كشورهاي پيشرفته نشان ميدهد، كه متوسط ميزان آموزش رسمي در كشور ما پايينتر از ميانگين جهاني قرار دارد.
ساعات آموزشي در ايران پايينتر از ميانگين جهاني
علاوه بر سه ماه تعطيلات تابستاني و 13 روز تعطيلات نوروز، تعداد روزهاي تعطيل در سال 93 مطابق روال هر سال با احتساب جمعهها 74 روز است. سال پيش نيز تنها تعطيلات روزهاي جمعه و تعطيلات رسمي بيش از 77 روز بود. به اين تعطيلات اگر تعطيلات بينالتعطيلي، روزهايي كه به دليل آلودگي هوا يا بارندگي مدارس تعطيل ميشود و همچنين تعطيلات روزهاي قبل از نوروز، بعد و قبل از امتحانات در سال را حساب كنيم، با تعطيلات سه ماهه تابستان، تعداد روزهاي آموزشي در ايران بسيار پايينتر از استاندارد جهاني قرار ميگيرد. تعداد روزهاي آموزشي در ايران به طور متوسط 160روز است. اين در حالي است كه تعداد روزهاي آموزشي در كانادا 180 روز، فرانسه 174 روز، آلمان 210 روز، انگليس 192 روز، تايوان 222 روز، ژاپن 240 روز و كره جنوبي 222 روز است.
همچنين ميانگين ساعات آموزشي در يك سال تحصيلي بين 667-600 است. مقايسه اين ساعات با كشورهاي پيشرفته نشان ميدهد تعداد ساعات آموزشي در كانادا 5/952 ساعت، فرانسه 1073، آلمان 1050، تايوان 1177، ژاپن 1050، كره جنوبي 975 و ايالات متحده امريكا 1014 ساعت مقرر شده است.
بر اساس گزارش مركز پژوهشهاي مجلس همچنين زمان ساعات تحصيلي در ايران به طور متوسط بين 250-225 دقيقه اما در كشورهاي ديگر همچون كانادا 304 دقيقه، فرانسه 370دقيقه، آلمان 300دقيقه، انگليس 300دقيقه، تايوان 318 دقيق، ژاپن 330 دقيقه و ايالات متحده امريكا نيز 338 دقيقه است. از طرف ديگر مقايسه روزهاي شروع و پايان سال تحصيلي نشان ميدهد، از مجموع 223 كشور مورد بررسي دنيا 40 كشور از جمله ايران، دوره تعطيلات سه ماهه دارند و تنها يك كشور (سومالي) داراي تعطيلات 4 ماهه است. به عبارت ديگر 18 درصد از كشورهاي دنيا 3 ماه تعطيلات متوالي دارند؛ در حالي كه 82 درصد ديگر دوره تعطيلات دو ماهه يا كمتر از آن دارند.
اين مساله نشان ميدهد در اغلب كشورهاي دنيا، تعطيلات در طول سال توزيع شده است. از ميان 223 كشور، در 17 كشور مانند آغاز سال در مهرماه و پايان آن در خرداد ماه سال بعد است. برخي از اين كشورها عبارتند از: عراق، بحرين، يمن (قاره آسيا)، اسپانيا (اروپا)، هندوراس (امريكاي شمالي)، ليبي، مالي، كنگو (آفريقا) . بيشتر كشورهايي كه سه ماه متوالي تعطيلات دارند، در قاره آسيا (17 كشور از 50 كشور) و آفريقا (11 كشور از 58 كشور) قرار گرفتهاند.
دانشآموزان: از هر تعطيلي استقبال ميكنيم
در حال حاضر اين تصميم آموزش و پرورش مخاطبان زيادي دارد؛ دانشآموزان، معلمان، كاركنان مدرسه و خانوادهها كه به دلايل مختلف موافق و مخالف اين تصميم هستند و كارشناسان كه معتقدند به اندازه كافي در كشور تعطيلات داريم و با توجه به پايين بودن ساعات آموزشي در ايران در مقايسه با كشورهاي ديگر، اين تعطيلات تاثير زيادي در كيفيت آموزش دارد.
از بين واكنشهاي مطرح شده نسبت به اين خبر، پسران به طور اكثريت در مقايسه با دختران از اين تصميم آموزش و پرورش رضايت بيشتري دارند. تنها تعداد معدودي كه نظر آنها بلافاصله با واكنش همكلاسيها همراه است، از شروع زودهنگام امتحانات رضايت ندارند. «خيلي كار خوبي كردند، از هر تعطيلي استقبال ميكنيم»...«نميشود كه هم امتحان داد هم فوتبال ديد»... «حالا مگه هر چند سال ما جام جهاني داريم»...«بذاريد با خيال راحت فوتبال ببينيم»...«يك هفته زودتر كه اين حرفها را نداره...»
با اين وجود يكسري هم مخالفند: «ما سال ديگه كنكور داريم»...«همين طوري هم چند فصل از كتابامون مونده بود»... «دبيرامون اصلا تمرين حل نميكنند فقط تند تند درس ميدهند...»
دانشآموزان دختر بيشتر مخالف اين تصميم آموزش و پرورش هستند. سارا كه دانشآموز سوم دبيرستان است بهشدت به اين تصميم آموزش و پرورش انتقاد دارد: «اين كار اصلا معنا نداره چون ما سومها نهايي هستيم و بايد شب و روز نداشته باشيم تازه كتابارو هم اگه بتونن تدريس كنن وقت كافي براي مرور نداريم ازطرفي ترم2 بارم بنديش بيشتره. خيلي كارمسخرهيي است چون اصلا ما نهاييها به جام جهاني كاري نداريم مهم معدل ما است نبايد فداي جام جهاني بشه.»
شقايق دانشآموز دبيرستاني ديگري است كه مخالف اين تصميم است: «يعني چي... به خاطر همين خبر ما در عرض 2 جلسه فصل مثلثات حسابان رو تموم كرديم... آخه جام جهاني چه ربطي به ما داره.»
زينب در مقطع پيش دانشگاهي درس ميخواند و امسال كنكور دارد: «واسه ماكنكورياعاليه. چون ميتونم درسارو حداقل دوسه باردوره كنم. فقط بيچاره سوميها بدجوري دلم براشون ميسوزه چون درساي ما پيش دانشگاهيها معمولا بيشترش قبل ازعيد تموم ميشه و مهمتر اينكه معدلمون دركنكورتاثيري نداره ولي واسه سوميها اين معدل سرنوشت سازه.»
يكسري از دانشآموزان دختر هم موافق اين تصميمند: «ما كه درسامون رو قبل عيد تموم كرديم بعد عيد فقط سوال كنكور حل ميكنيم.»
بر اساس قانون پذيرش دانشجو و در راستاي حذف كنكور سوابق تحصيلي داوطلبان در كنكور 93، 25 درصد تاثير مستقيم خواهد داشت. از اين رو معدل براي دانشآموزاني كه طي سالهاي آينده كنكور دارند، اهميت زيادي دارد.
شنيدن نظر معلمان هم نشان ميدهد دو دستهاند؛ عدهيي دلسوزترند و نگران مباحث درس داده نشده، تمرينات حل نكرده و كيفيت آموزش هستند. دسته ديگر هم بنا به دلايل خاص خود از تعطيلات زودهنگام تابستانه استقبال ميكنند و ميگويند كتابهايمان را تمام كردهايم و مشكلي براي امتحانات نداريم.
بعضي از معلمان هم به دقيقه نودي بودن اين تصميم انتقاد دارند. معلمي در مقطع دبيرستان كه شيمي درس ميدهد، ميگويد: «دير به ما اعلام كردند، اگر زودتر گفته بودند، از اول برنامهريزي ميكرديم. الان تمام تلاشمون رو ميكنيم كه فقط تمام كتابا و مباحث رو تموم كنيم. اين به ضرر خود دانشآموزاست. هر چند خيليهاشون به خاطر فوتبال راضياند.»
دبير رياضي يك دبيرستان دخترانه هم ميگويد: «كجاي دنيا به خاطر فوتبال مدارس را تعطيل ميكنند. با اين تصميم به دخترها كه چندان فوتبالي نيستند ضرر زيادي وارد ميشه. ما كتابها را در هر صورت تموم ميكنيم. اما اينكه چطوري بماند... چند تا از زنگهاي ورزش بچهها را هماهنگ كرديم كلاس رياضي براشون تشكيل بديم كه تمرينات را حل كنيم.»
در اين ميان بيشترين مخالفان اين تصميم آموزش و پرورش در بين والدين هستند كه نگران هزينه داده شده و كيفيت آموزش به فرزندشان هستند. پدر دانشآموزي در مقطع راهنمايي در مخالفت با اين تصميم ميگويد: «به بهانههاي مختلف از ما پول ميگيرند. براي پسرم كه در مدرسه غيرانتفاعي درس ميخونه از ما هزينه 9 ماه را پيش پيش گرفتند. الانم هم كه كتابها را هولهولكي تموم كردند و گفتند براي امتحانات آماده بشيد.»مادر دانشآموز دبيرستاني هم كه نگران معدل پسرش است، ميگويد: «خود پسرم خيلي از اين تصميم راضيه ولي من و پدرش نگران معدلشيم. چون تعطيلات امسال خيلي بيشتر از معمول بود. چند روز هم به دليل آلودگي تعطيل كردند. الانم گفتند از 20 ارديبهشت بيشتر لازم نيست بيايند. من ميدونم خيلي از كتابهاشون رو به زور دارند تموم ميكنند.»انتقاد اكثر والدين به دليل هزينههاي بالاي كتابهاي كمك آموزشي و كلاسهاي متفرقه تقويتي و آمادگي كنكور است كه مجبورند براي جبران كمكاري مدارس هزينه كنند.
كارشناسان چه ميگويند
سيدمحمدباقر عبادي، عضو كميسيون آموزش مجلس در مورد اين تصميم آموزش و پرورش ميگويد: چند روز زودتر برگزار شدن امتحانات به اين دليل كه امتحانات مصادف با جام جهاني نشود، با توجه به اينكه دانشآموزان خواه ناخواه در فضاي رسانهيي مسابقات قرار ميگيرند، ميتواند تصميم مناسبي باشد. اما در شرايطي كه از قبل براي چنين تصميمي برنامهريزي شود. به گفته او آموزش و پرورش با توجه به پيش بيني مسابقات جام جهاني بهتر بود از اوايل سال مدارس براي اين فشردگي و تعطيلات آماده كند تا اتمام يكسري از كتابها به مشكل نخورد.
مهدي بهلولي، كارشناس و دبير آموزش و پرورش در توصيف حال و هواي اين روزهاي مدارس به «اعتماد» ميگويد: شروع زود هنگام امتحانات به دليل مسابقات جهاني در مدارس در هر صورت باعث فشردگي در آموزش شده است و اين وضعيت در مورد يكسري درسها و كتابها حادتر است. مثلا معلمان مجبورند تمرين كمتري حل كنند و مباحث را فشرده درس دهند.
او با بيان اينكه بعضي از كتابهاي درسي چون در طول سال به تعطيلات ديگر هم خورده بود، با مشكل مواجه شده است، ادامه ميدهد: با اين وجود با توجه به اينكه آموزش و پرورش اين تصميم را از چندي پيش اعلام كرده است، يكسري هماهنگيها و همكاريها بين معلمان در مورد ساعات آموزشي صورت گرفته تا كتابهايي كه مانده است تمام شود.
اين كارشناس آموزشي با اشاره به كم بودن تعداد روزهاي آموزشي در ايران در مقايسه با ساير كشورها ميگويد: بيشتر از زمان آموزش آنچه نگرانكننده است و اهميت دارد، كيفيت آموزش در مدارس است. به گفته او اين وضعيت با توجه به اينكه مدارس ما امكانات فضايي مناسبي ندارند و در بسياري موارد به دليل متنوع نبودن ساعات آموزشي، آموزش بيش از حد تئوريك مباحث خستگي دانشآموزان ساعات مفيد يادگيري و ميزان يادگيري او را پايين ميآورد.
بهلولي در پاسخ به اين سوال كه آيا اساسا اتخاذ چنين تصميمي از سوي آموزش و پرورش درست است يا خير ميگويد: اين تصميم يك نوع تصميم مردم پسند است. اما كارشناسي و آموزشي- علمي نيست.
به گفته او آموزش و پرورش ميتوانست به جاي اتخاذ چنين تصميمي از مدارس بخواهد تاريخ امتحانات را طوري برنامهريزي كنند كه امتحانات مشكلتر تا قبل از بازيهاي جام جهاني برگزار شده باشد و درسهاي سبكتر بدون فشردگي در روزهاي پاياني خرداد امتحان گرفته شود.
نظرات بینندگان: