شیخ‌بارانی :کشف سازه‌های آبی متعلق به دوره ساسانی در رامهرمز
بنا بر گزارش‌های مردمی در حاشیه رودخانه اعلا و زیر انباشت‌های ماسه و شنی که بر اثر طغیان رودخانه و بارندگی‌های چند ماه اخیر به وجود آمده بقایای یک سازه آبی کشف شده که بسیاری بر این باورند این سازه متعلق به دوره ساسانی است.
سرپرست اداره میراث فرهنگی شهرستان‌های رامهرمز و هفتکل که خود بررسی این سازه را برعهده گرفته است می‌گوید: رودخانه اعلا یکی از مهم‌ترین رودهای شهرستان رامهرمز است. این روخانه تا پیش از ایجاد سدی در بالا دستش در فصل‌های پاییز، زمستان و اوایل بهار دارای بستری طغیانی و سیلابی بوده است.
احسان شیخ‌بارانی اضافه می‌کند: به تازگی به دلیل فرسایش دیواره‌های این رودخانه در نزدیکی روستا و محوطه باستانی مشهور تل برمی بقایای یک سازه با مصالحی از قلوه سنگ‌های رودخانه و ملاتی از نوع شفته آهک/گچ آشکار شده است که هسته اصلی سازه از قلوه‌سنگ‌های رودخانه‌ای شکل گرفته اما در نمای خود از نوعی سنگ‌های مستطیل‌شکل به اندازه 15×25×72 سانتی‌متر که به خوبی تراش خورده‌اند استفاده شده است.
شیخ‌بارانی می‌افزاید: این سنگ‌های تراش خورده بر روی سطوح خود دارای نشانه تیشه حجاری هستند که به خوبی آهنگ ضربات و تکنیک ضربات تراشنده سنگ را نشان می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: ممکن است این سازه بقایای یکی از پایه‌های پل یا پل‌بندی در این محدوده باشد که سیلاب‌های فصلی ویرانگر رودخانه اعلا آن را از بین برده و در زیر رسوبات خود پنهان کرده است.
شیخ‌بارانی توضیح می‌دهد: هرچند یک تکه سفال بسیار فرسوده شده در ملات این سازه مشاهده شده اما در رابطه با تاریخ‌گذاری این سازه در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت اظهار نظر کرد اما بررسی‌های باستان‌شناسی نشان داده‌اند بهره‌برداری و مدیریت منابع آب در این منطقه به طور جدی از دوره ساسانی با ساخت پل‌بند و مجموعه قنات‌های رودخانه‌ای آغاز شده و در دوره‌های پس از آن تا دوره قاجاریه و حتا پهلوی اول نیز ادامه داشته است.
او می‌گوید: در بررسی‌های باستان‌شناسی شماری آسیاب آبی متعلق به دوران‌های استقراری متأخر را در محدوده شهرستان رامهرمز می‌توان مشاهده کرد. از این رو به نظر می‌رسد سازه کشف شده متعلق به دوره ساسانی باشد اما نمی‌توان آن را متعلق به آسیاب آبی دانست و بیشتر به پل یا پل‌بند شباهت دارد.
وی خاطرنشان کرد: شهرستان رامهرمز در استان خوزستان طی سال‌های 1387 توسط دکتر عباس علیزاده، لقمان احمدزاده و مهدی امیدفر مورد بررسی روشمند قرار گرفت و نتایج آن بررسی به صورت یک مقاله و یک جلد کتاب در مجموعه انتشارات موسسه شرقی دانشگاه شیکاگو به‌زبان انگلیسی به چاپ رسیده است. به تازگی نسخه فارسی این کتاب توسط پژوهشگاه باستان‌شناسی منتشر شده است.
سرپرست اداره میراث فرهنگی شهرستان‌های رامهرمز و هفتکل افزود: این سازه آبی یک سازه آبی ساسانی است زیرا جهت صحت نظر بنده ما در بالا دست این سازه آبی در حاشیه رودخانه اعلا سازه‌های آبی فراوانی داریم که مربوط به دوره ساسانی است و هم قابل مقایسه با این سازه مکشوفه است. لذا ازجمله این سازه‌ها می‌توان به قنات‌های جوبجی اشاره کرد که قسمتی از آب رودخانه راجهت سیراب نمودن زمین‌های کشاورزی حدود پنج کیلومتر تغییر مسیر داده‌اند و در حال حاضر کشاورزان هنوز از این روند استفاده می‌کنند جهت آبیاری. البته به درخواست کشاورزان جهت لایه روبی این قنات‌ها با وسایل مکانیکی پاسخ رد داده شد توسط این حقیر و متذکر شد که فقط باید با بیل دستی لایروبی گردد،
شیخ‌بارانی گفت: علاوه بر این سازه‌ها ما سد بسیار عظیمی به نام جره داریم که متاسفانه در سال‌های اخیر یعنی حدود سال ۸۴ و ۸۵ با آبگیری سد جدید سد باستانی جره که متعلق به دوره ساسانی بود به زیر آب رفت. در خصوص سازه‌های آبی بررسی‌های زیادی صورت نگرفته که به نظر بنده اگر بررسی‌هایی در این خصوص صورت گیرد شاید شاهد کشف سازه‌های آبی به مراتب مهم‌تر باشیم.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رامهرمز بیان کرد: در ابتدای رودخانه ابوالفارس که وارد دشت می‌شود سدی به نام سد می (مه) را داریم که سازه‌ای با مصالح بوم‌آور و کاملاً ساروجی است. در نتیحه تکنولوژی سدسازی و پل‌سازی در دوره ساسانی بسیار رواج داشته که این خود باعث رونق کشاورزی در این دوره شده بود.
نظرات بینندگان: